Donkere verkleuring van de nagel

Wat kan de oorzaak zijn van een donkere verkleuring van de nagel?

De belangrijkste redenen dat een nagel donker kan verkleuren zijn:
1. bloed onder de nagel (hematoom)
2. toename van pigment (melanonychia)
3. pigmentatie van de nagel door een andere oorzaak

1. Bloed onder de nagel

Een hematoom (bloedstolsel) onder de nagel komt heel veel voor en ontstaat door stoten (of een ander licht trauma) en bijvoorbeeld het lopen op te krappe schoenen. Het gestolde bloed onder de nagel kleurt meestal zwart, maar vaak is er aan de randen iets paarsig van kleur. De arts kan met een dermatoscoop (een speciaal soort loep) de paarse kleur in veel gevallen beter zien.

Een hematoom onder de nagel groeit met de nagel samen mee uit en verdwijnt dus vanzelf. De reden om toch bij een arts langs te gaan is het feit dat een hematoom zo donker is en kan lijken op een melanoom onder de nagel. De arts kan op basis van de vorm van de donkere vlek en het beeld door de dermatoscoop in de meeste gevallen de diagnose ‘bloedstolsel’ wel stellen.

foto’s: bloed onder de nagel. Door de zwarte kleur wordt een hematoom onder de nagel ook nog wel eens aangezien voor een melanoom

2. Toename van pigment (melanonychia)

Overal in de huid liggen pigmentvormende cellen, de melanocyten. Ook in de nagelmatrix, het weefsel waarin de nagel wordt aangemaakt, liggen deze melanocyten. Maar in de nagelmatrix bevinden deze melanocyten zich normaal gesproken in slapende toestand en daarom schemert een roze kleur door de doorzichtige nagelplaat.

Melanonychia door overactiviteit van de melanocyten
Wanneer melanocyten in de nagelmatrix om de een of andere reden ‘ontwaken’ en melanine pigment beginnen te produceren wordt dit pigment in de zich vormende nagelplaat opgenomen en ontstaat een donkere streep op de nagel (melanonychia striata). Het aantal melanocyten in de nagelmatrix verandert echter niet.
Mogelijke oorzaken voor deze activatie van de pigment-vormende cellen in de nagelmatrix zijn onder andere:

– zwangerschap
– ontstekingsziekten in de nagel (bijv. psoriasis of lichen planus)
– infecties (bijvoorbeeld schimmelinfecties)
– trauma
– nagelbijten
– wratten
– geneesmiddelen (vooral chemotherapie en anti-malariamiddelen)
– carpaal tunnel syndroom
– hyperthyreoidie (te snel werkende schildklier)
– syndroom van Cushing

foto’s: melanonychia door overactiviteit van de melanocyten in de nagelmatrix

Melanonychia door toename van het aantal melanocyten
In plaats van teveel activiteit van de melanocyten kan ook toename van het aantal melanocyten zorgen voor een (gedeeltelijke) verkleuring van de nagelplaat. Deze toename van pigmentcellen kan goedaardig of kwaadaardig zijn.

– moedervlek (goedaardige clusters van pigmentcellen)
– melanoom van de nagel. Een melanoom is een zeer agressieve vorm van huidkanker die uitgaat van pigmentcellen in de huid: hoe sneller de diagnose gesteld wordt, hoe beter de prognose is. Ga daarom met pigmentafwijkingen aan de nagel altijd naar uw arts voor het stellen van de juiste diagnose!

foto’s: links een beginnend melanoom aan de nagel, rechts al een gevorderd melanoom, waarbij ook de huid van de vingertop al aangetast is.

3. Andere oorzaken van pigmentatie

soms is de verkleuring het gevolg van factoren buiten het lichaam (exogene pigmentatie). Voorbeelden zijn vuil, geel-bruin verkleuring van de nagels bij rokers en verkleuring door chemicaliën zoals bijvoorbeeld zilvernitraat.

Het vaststellen van de oorzaak van de donkere verkleuring

Door middel van een zorgvuldige anamnese en onderzoek met de dermatoscoop zal de dermatoloog in de meeste gevallen de oorzaak van de pigmentatie al kunnen vaststellen. Bij sterke twijfel is het eventueel mogelijk aanvullend onderzoek te doen. Eén van die mogelijke onderzoeken betreft het afnemen van een biopt (een stukje weefsel) van de nagelmatrix om dit door de patholoog te laten onderzoeken.

gerelateerde onderwerpen

de nagel
melanoom
groene nagels
schimmelnagels

literatuur
Lipner SR et al: Evaluation of nail lines: Color and shape hold clues. Cleve Clin J Med. 2016 May;83(5):385-91.