Kapperseczeem

Wat is kapperseczeem?

Kappers hebben een relatief grote kans om eczeemklachten aan de handen te ontwikkelen. Zij gebruiken hun handen de hele dag door, komen veel in contact met water en irriterende stoffen en zij gebruiken producten waarvan bekend is dat zij allergische reacties kunnen oproepen. Een groot deel van de kappers (vooral dameskappers) in Nederland en België heeft regelmatig handeczeem, of heeft dat in het verleden wel gehad. In veel gevallen zijn de klachten zo ernstig dat werken tijdelijk niet mogelijk is. Zeer ernstige klachten van handeczeem leiden er nog wel eens toe dat iemand zijn werk als kapper moet neerleggen…

kapperseczeemfoto: met zo’n heftig eczeem kan je niet meer goed werken…

Hoe wordt kapperseczeem veroorzaakt?

Bij het ontstaan van kapperseczeem is er soms één enkele factor als eczeem veroorzaker aan te wijzen, maar meestal blijken meerdere factoren een rol spelen:

erfelijke aanleg
een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft een aangeboren aanleg om eczeem te ontwikkelen. Dit noemen wij atopie. Als kind hebben deze mensen vaak atopisch (constitutioneel) eczeem of astma. Mensen met een atopische aanleg zullen makkelijker handeczeem kunnen ontwikkelen.

watercontact
Door veelvuldig contact met water wordt de huid ontvet en droogt deze langzaam maar zeker steeds verder uit. Bij een droge ‘craquele’ huid kan eczeem makkelijker toeslaan. Bovendien neemt de barrièrefunctie van de huid door deze uitdroging af. Irriterende of allergie-veroorzakende stoffen kunnen zo makkelijker diep in de huid doordringen en daar een ontstekingsreactie veroorzaken.
Kappers zijn veel met vochtig haar en vloeistoffen in de weer en hebben hierdoor dus meer risico op eczeem.

irriterende stoffen
veel stoffen die in het kappersvak worden gebruikt zijn in staat irritatiereacties van de huid op te wekken. Hierbij kan vooral gedacht worden aan zeepbestanddelen, alcohol (in gels en lotions) en stoffen die worden gebruikt om haar te blonderen (bv. waterstofperoxide).

allergie
kappers komen dagelijks in aanraking met een groot aantal stoffen die in principe een allergische reactie kunnen geven. Een aantal daarvan is heel specifiek voor het kappersvak. Het gaat hierbij om bestanddelen van kleurstoffen, blondeermiddelen en permanentvloeistoffen. Een overzicht met alle informatiefolders over deze specifieke stoffen staat onderaan deze folder.

Naast deze specifiek voor de branche belangrijke stoffen zijn er nog andere allergenen die ook bij de rest van de bevolking vrij vaak gezien worden. Voorbeelden zijn parfumstoffen en conserveringsmiddelen die in bijvoorbeeld shampoos worden toegepast.
Nikkelallergie komt veel voor in de algemene bevolking en zo ook bij kappers. Er is altijd veel discussie in hoeverre nikkel in de schaar nu daadwerkelijk bijdraagt aan het eczeem omdat het nikkel dat in bijvoorbeeld scharen verwerkt wordt maar heel beperkt vrijkomt uit het metaal. Anderzijds is het wel zo dat kappers vaak vochtige handen hebben waardoor de allergenen makkelijker contact maken met de huid en dieper in de huid kunnen doordringen.

Om de huid te beschermen dragen kappers bij sommige handelingen handschoenen van latex. Ook latex is een belangrijk potentieel allergeen. Het is beter om plastic (vinyl) handschoenen te dragen. Overigens beschermen handschoenen niet tegen álle allergenen, sommigen kunnen door de handschoen heendringen.

Hoe ziet het eruit?

Het eczeem uit zich als roodheid van de huid met schilfering en kloofvorming. Bij acuut eczeem kunnen ook blaren met wondvocht ontstaan. Er is altijd sprake van pijn en jeuk. Bij kloofvorming zijn zelfs de eenvoudigste kappershandelingen een pijnlijke bedoening.

Hoe wordt kapperseczeem behandeld?

Allergie-onderzoek
Wanneer iemand die werkzaam is in de kappersbranche zich meldt bij de dermatoloog zal deze (naast het starten van de therapie) beginnen met het uitvoeren van allergietesten. Dit zijn ‘plakproeven’ waarbij de te onderzoeken stoffen op de rug worden aangebracht onder speciale pleisters. Zie voor details over deze test de pagina over contactallergie.
Naast de Europese standaardreeks (de 30 stoffen waar Europeanen het vaakst allergisch voor zijn) zal ook de speciale kappersreeks worden getest. Zie de aparte folders over:

ammonium persulphate
ammonium thioglycolaat
cocamidopropylbetaine
glycerylmonothioglycolaat
para-aminophenol
para-phenylenediamine (PPD)
para-toluenediamine
pyrogallol
resorcinol

Behandeling

Bij een ernstig eczeem zal de dermatoloog meestal adviseren de kapperswerkzaamheden tijdelijk te staken. Meestal wordt een corticosteroïdzalf voorgeschreven alsmede een verzorgende crème of zalf voor de handen om de huid weer tot rust te brengen. Soms wordt de behandeling aangevuld met een antibioticumkuur wanneer een bacteriële infectie van het eczeem wordt vermoed. Bij een zeer ernstig eczeem zal in het begin van de behandeling soms ook een ‘stootkuurtje’ prednison worden voorgeschreven om de ontstekingsverschijnselen zo snel mogelijk te onderdrukken.
Bij een chronisch eczeem kan ook UVB lichttherapie worden voorgeschreven.

Lange termijn

Kappers met een handeczeem zullen in veel gevallen geregeld een terugval hebben van hun eczeem. Om dit zoveel mogelijk te beperken is het vermijden van stoffen waar men allergisch voor is essentieel. Ook dient men de handen tegen de irriterende effecten van water, zepen en chemicaliën te beschermen met bijvoorbeeld handschoenen. Beperk de blootstelling van de huid aan water en vloeibare kappersproducten. In 2001 is een Arboconvenant getekend waarbij de branche onder andere heeft bepaald dat kappers en leerlingkappers niet langer dan 30 minuten per uur met natte handen hoeven te werken.

Kapperseczeem…wat nu?

Met maatregelen zoals hierboven aangegeven en een goede begeleiding van de dermatoloog is het vaak mogelijk het eczeem zover onder controle te krijgen dat de werkzaamheden kunnen worden voortgezet, vooral wanneer de oorzaak van het eczeem huidirritatie is. Wanneer een allergie voor een van de specifieke producten uit de kappersreeks de hoofdoorzaak van het eczeem is zal het vaak niet makkelijk zijn de allergenen te vermijden wanneer in de kapsalon collega’s met producten blijven doorwerken waar deze allergenen in verwerkt zijn. De reden is dat door verstuiving en verspreiding via de handen van de medewerkers door de hele werkruimte deze producten toch moeilijk te vermijden zijn.
Voor mensen die bekend zijn met eczeem in het verleden en/of een atopische aanleg hebben én overwegen met de kappersopleiding te beginnen is het goed om stil te staan bij het gegeven dat zij een grotere kans hebben om later kapperseczeem te ontwikkelen. Het is verstandig om dit soort risico’s mee te nemen in de afwegingen voor de carrièrekeuze.


gerelateerde onderwerpen

contactallergisch eczeem
corticosteroïd voor de huid

Literatuur
O’Connell RL et al: Hairdressers with dermatitis should always be patch tested regardless of atopy status. Contact Dermatitis. 2010 Mar;62(3):177-81


 

Maak een afspraak

Zit je met vragen?
maak een afspraak in onze kliniek voor dermatologie.

Volg ons op
Da Vinci Clinic
The Wellbeing Clinic

Hoe kunnen wij u helpen?