Pityriasis lichenoides

Wat is pityriasis lichenoides?

Pityriasis lichenoides is een vrij zeldzame huidreactie. Er zijn 2 verschillende typen: de acute vorm (pityriasis lichenoides et varioliformis acuta, PLEVA) en de chronische vorm (pityriasis lichenoides chronica, PLC). De afwijking is in principe onschuldig en de precieze oorzaak ervan is nog niet bekend.

Hoe ziet pityriasis lichenoides eruit?

Pityriasis lichenoides chronica
Rode, vlakke papels (bobbeltjes) of vlekken met schilfering. Typisch is dat de schilfering vrij vast aan de huid zit en centraal op de plekjes gelegen is. De plekken kunnen jeuken, maar de jeuk is over het algemeen vrij mild. PLC kan voorkomen over alle delen van de huid, afwijkingen in het gelaat en aan handen en voeten komen bijna niet voor. De plekken verdwijnen meestal spontaan binnen 6 tot 8 weken, maar hardnekkiger gevallen komen voor.

Pityriasis lichenoides et varioliformis acuta
Deze vorm van de aandoening ontwikkelt zich sneller dan de chronische vorm waarbij in de schilferende papeltjes ook puskopjes kunnen ontstaan. Deze puskopjes kunnen open gaan (of opengekrabt worden) waardoor kleine wondjes ontstaan die uiteindelijk bedekt worden met een bloedkorstje. In tegenstelling tot PLC (dat maar heel milde jeukklachten veroorzaakt) geeft PLEVA vaak klachten van branderigheid, jeuk op zelfs pijn.

foto: 1) pityriasis lichenoides acuta (PLEVA); 2) en 3)pityriasis lichenoides chronica.

Wat is de oorzaak?
Zoals in de inleiding al werd vermeld is de oorzaak van pityriasis lichenoides onduidelijk. Er is wel een aantal aandoeningen dat geassocieerd wordt met pityriasis lichenoides. Dit zijn ondermeer bacteriële infecties (streptococcen, staphylococcen) en virale infecties (Epstein Barr virus, HIV, Parvovirus, cytomegalovirus). Ook zou er een relatie kunnen zijn met lymfomen. Echter, in verreweg de meeste gevallen is een oorzakelijke factor niet vast te stellen.

Hoe wordt het behandeld?
Indien er weinig of geen klachten zijn is een afwachtend beleid zonder behandeling te overwegen. Bij jeuk is eventueel een corticosteroïdcrème te overwegen. Ook calcineurine-remmers zoals tacrolimus zalf kunnen effectief zijn.
Bij heel uitgebreide vormen kan UVB lichttherapie een goed effect geven. Ook ontstekingsremmende antibiotica zoals tetracycline en doxycycline kunnen overwogen worden bij uitgebreide pityriasis lichenoides. Slechts in ernstige, hardnekkige vormen van de aandoening zijn zwaardere behandelingen (zoals prednison, ciclosporine en methotrexaat) te overwegen.

gerelateerde onderwerpen

psoriasis
UVB lichttherapie

Literatuur
Markus JR et al: The relevance of recognizing clinical and morphologic features of pityriasis lichenoides: clinicopathological study of 29 cases. Dermatol Pract Concept. 2013 Oct; 3(4): 7–10. (volledig artikel)