Seborrhoïsch eczeem

Wat is seborroïsch eczeem?
Seborroïsch eczeem is een zeer veel voorkomende schilferende en licht jeukende huidafwijking. De rode schilferende plekken ontstaan vooral in de plooien langs de neus, de wenkbrauwen en op het behaarde hoofd. Seborrhoïsch eczeem is goed te behandelen.

Inhoud:

de oorzaak van seborrhoïsch eczeem

de behandeling

wat lijkt op seborroïsch eczeem, maar is het niet?

handige links en bibliografie

samenvatting (PDF)

Wat is de oorzaak van seborroïsch eczeem?

In het ontstaan van seborroïsch eczeem staat een gist centraal. Deze gist (Pityrosporon ovale) is een zeer algemeen voorkomende gist. Hij wordt algemeen aangetroffen op de huid van mensen zonder seborroïsch eczeem of roos.

Typisch voor seborrhoisch eczeem is schilfering in de haarlijn

Klachten van eczeem ontstaan dan ook pas bij een verminderde weerstand tegen de gist. Veel mensen met seborroïsch eczeem melden een opvlamming van het eczeem bij geestelijke stress, ziekte en wisseling van de seizoenen.
Het beloop van seborroïsch eczeem is moeilijk te voorspellen. Soms bestaat het slechts enkele weken om daarna zonder behandeling weer te verdwijnen. Episodes kunnen echter vele maanden duren en is behandeling met geneesmiddelen gewenst.

Veel voorkomende plekken voor seborroïsch eczeem zijn:

– naast de neus en in de wenkbrauwen
– langs de haarlijn van het behaarde hoofd
– de oogleden en oorschelpen
– de borst en de rug tussen de schouderbladen
– in de plooien: oksels, liezen, genitaalgebied
– het behaarde hoofd: seborroisch eczeem op deze plek is beter bekend als ‘roos’.

Hoe wordt seborroïsch eczeem behandeld?

Het belangrijkste aspect van de behandeling is het reduceren van de hoeveelheid Pityrosporon ovale op de huid. Hiervoor zijn speciale anti-gist cremes en shampoos in de handel. Enkele van deze producten heeft behalve een gist-dodende werking ook een ontstekingsremmend effect waardoor de eczeemklachten eerder verdwijnen.

Voorbeelden van deze gist-dodende middelen zijn:
– ketoconazol (crème en shampoo)
– ciclopirox (crème)
– miconazol (crème)
– sulconazol (crème)

Omdat het behaarde hoofd geldt als een reservoir voor de gist is het verstandig dit ook in de behandeling te betrekken door enkele keren per week met bv. ketoconazol shampoo te wassen. Bij heftige vormen van seborrhoïsch eczeem kan de arts ook een milde corticosteroïdcreme voorschrijven die gecombineerd kan worden met het anti-gist geneesmiddel. Omdat het eczeem vooral optreedt op kwetsbare huidgebieden zal het toegevoegde corticosteroïd vrijwel altijd een klasse 1 (hydrocortison) of klasse 2 (triamcinolon) corticosteroïd zijn.

Wat zijn de vooruitzichten?

Na het staken van de behandeling kan het seborroïsch eczeem weer terugkomen. De behandeling kan dan opnieuw worden uitgevoerd. Seborrhoïsch eczeem zal overigens in veel gevallen uiteindelijk (helaas soms pas na jaren!) uitdoven.

Wat lijkt op seborroïsch eczeem maar ís het niet?

psoriasis: seborroïsch eczeem langs de haarrand kan op psoriasis lijken. Bij psoriasis zijn de schilfers groter.
clownseczeem: kleine rode puistjes rond de mond en/of aan weerszijden van de ogen. Clownseczeem schilfert minder.

handige links

schilfering op het behaarde hoofd – overzicht
eczeem in het gezicht (overzicht)
schilferende plekken op de huid – overzicht
schilfering in de oren
schalp
berg
roos
corticosteroïden voor de huid

literatuur
Clark GW et al: Diagnosis and treatment of seborrheic dermatitis. Am Fam Physician. 2015 Feb 1;91(3):185-90.