Vaginale candida

Wat is een candida-infectie?

In de vagina komen van nature verschillende soorten bacteriën en gisten voor. Ook de candida gist (officieel: candida albicans) leeft in de gezonde vagina . Tussen de verschillende soorten bacteriën en gisten bestaat een evenwicht. Wanneer dit evenwicht verstoord wordt kan één van deze micro-organismen de overhand krijgen, zich zeer snel vermeerderen en klachten veroorzaken. Het is vooral de gist candida die van een verstoring van de natuurlijke balans weet te profiteren.
Vaginale candida infecties komen veel voor en behoren niet tot de seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s).

Wat zijn de verschijnselen?

Bij een candida-infectie kan een toename van vaginale afscheiding (fluor) ontstaan. Deze afscheiding is wit, iets brokkelig en ruikt niet. Vaak zijn er verder geen klachten. Toch is er soms een branderig of jeukend gevoel in de vagina. Vaak is er ook sprake van een infectie van de huid rond de vagina: deze veroorzaakt roodheid en (veel) jeuk. Geslachtsgemeenschap kan bij een actieve infectie pijnlijk zijn. Soms is een candidainfectie de uitlokkende factor voor langdurige pijn aan de vulva (vulvodynie).

foto’s: bij een candida infectie van de vagina is ook de vulva vaak rood, geïrriteerd en iets gezwollen. Rechts: witte fluor (speculum-onderzoek).

Hoe ontstaat het?

Candidagist kan de overhand krijgen in de vagina bij verstoring van het evenwicht tussen bacteriën en schimmels. Factoren die deze verstoring in de hand kunnen werken zijn:

Antibiotica
Antibiotica kuren (bijvoorbeeld voor luchtweginfecties of huidinfecties) kunnen als ‘bijwerking’ bepaalde soorten bacteriën in de vagina doden, waardoor de candida de gelegenheid krijgt zich uit te breiden. Vooral de zogenaamde ‘breedspectrum antibiotica’, die een heel scala van bacteriën kan uitschakelen, kunnen voor dit verstoringsproces verantwoordelijk zijn.

Prednison
Het gebruik van prednison en andere medicijnen die het immuunsysteem beïnvloeden kunnen er voor zorgen dat de candida-gist zich uitbreidt in de vagina.

Diabetes
Vrouwen met suikerziekte hebben een grotere kans op vaginale candida-infecties dan vrouwen zonder diabetes, vooral wanneer de diabetes niet goed ingesteld is.

Zwangerschap en menstruatie
Sommige vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap klachten van een vaginale candida-infectie. Ook bemerken veel vrouwen een toename van de klachten tijdens of na de menstruatie. Dit wijst op een invloed van de geslachtshormonen op de groei van candida in de vagina.

Wassen met zeep
Door de vagina met zeep te wassen verandert de zuurgraad in de vagina waardoor gisten zoals candida, zich makkelijker kunnen vermenigvuldigen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De huisarts, gynaecoloog of dermatoloog heeft meestal weinig moeite met het vaststellen van de diagnose. In sommige gevallen is het wel nodig om de gist ook daadwerkelijk aan te tonen. Dit kan zowel met een direct onderzoek onder de microscoop of met een kweek in het laboratorium.

Is het besmettelijk?

Candida komt van nature in de vagina voor. Hoewel de gist in principe van de ene op de andere persoon kan worden overgebracht is het woord ‘besmetting’ dus niet echt op zijn plaats. Candida wordt dus in principe niet beschouwd als besmettelijke ziekte en al helemaal niet als seksueel overdraagbare aandoening. De partner van de patient hoeft ook niet standaard te worden ‘meebehandeld’. Soms kunnen mannen een candida-infectie aan de penis ontwikkelen na seksueel contact met een vrouw met vaginale candida. Deze infectie aan de penis is met anti-schimmelcrème eenvoudig te verhelpen.

Hoe wordt het behandeld?

Een candida-infectie hoeft niet altijd klachten te geven en gaat bovendien vaak vanzelf over wanneer de oorzaak van de verstoring van het evenwicht is hersteld. Een behandeling is dus in veel gevallen niet nodig.
Wanneer de candida toch vervelende klachten veroorzaakt die niet snel vanzelf verdwijnen is behandeling echter goed mogelijk.
Behandeling kan worden uitgevoerd met vaginale crème of -capsules die de candida bestrijden. Ook is het mogelijk om de candida te bestrijden met een capsules die geslikt moet worden. Er zijn zowel meerdaagse als één-dags kuren die kunnen worden voorgeschreven. De candida-infectie van de huid is te behandelen met huidcrème tegen schimmels en gisten.
Wanneer candida infecties regelmatig de kop opsteken kan het nodig zijn om gedurende enkele maanden de behandeling eens per maand te herhalen. Helaas blijkt dat het definitief oplossen van regelmatig terugkerende infecties erg moeilijk is, vooral omdat candida tot de gebruikelijke populatie micro-organismen in de vagina behoort. Wanneer infecties keer op keer terugkomen zal uw arts U mogelijk voorstellen om verder onderzoek te doen naar mogelijke, verborgen, oorzaken zoals bijvoorbeeld diabetes.

Hoe voorkòm ik vaginale candida?

Sommige factoren die een candida-infectie kunnen uitlokken zijn niet te vermijden: denk aan het gebruik van antibiotica of andere medicijnen die uit noodzaak gegeven worden om een bepaalde ziekte te bestrijden. Er is echter een aantal adviezen die de kans op infectie zo klein mogelijk maken of de genezing van de candida-infectie kunnen bespoedigen:
– was de vagina en de huid eromheen niet met zeep maar spoel de schaamstreek enkel af met lauw water.
– gebruik geen desinfecterende middelen, ook niet tijdens infecties.
– gebruik tijdens infecties geen tampons of sponsjes.
– zorg ervoor dat bij het vrijen het slijmvlies van de vagina niet beschadigd wordt: gebruik eventueel een glijmiddel.

gerelateerde onderwerpen

vulvaklachten – overzicht
jeuk aan de vulva
bacteriële infectie van de vagina
vaginale afscheiding – overzicht
schimmelinfecties
lichen sclerosus
candida-infectie van de mond
pijn aan de vulva

Literatuur
Donders GG et al: Candida vulvovaginitis: A store with a buttery and a show window. Mycoses. 2017 Feb;60(2):70-72
Mendling W et al: Guideline: vulvovaginal candidosis (AWMF 015/072), S2k (excluding chronic mucocutaneous candidosis). Mycoses. 2015 Mar;58 Suppl 1:1-15