Actinische keratose

wat is actinische keratose?

wat is de oorzaak?

hoe worden ze behandeld?

voorkómen van actinische keratose

handige links en bibliografie

samenvatting (PDF)


Wat is actinische keratose?

Actinische keratosen zijn ruwe, schilferende plekken op de huid. De kleur varieert van rood tot huidskleurig. Ze komen voor op huid die vele jaren intensief belicht is geweest gedurende vele jaren. Daarom worden ze vooral gezien in het gezicht, kalende schedels, oorschelpen en handruggen. Actinische keratosen worden door de meeste specialisten beschouwd als voorlopers van plaveiselcelcarcinoom. Actinische keratosen komen veel voor: naar schatting zal 1 op de 3 Nederlanders uiteindelijk actinische keratose ontwikkelen.

Actinische keratosen komen vaak voor in het kader van Chronische Actinische Schade van de Huid.

actinische keratose graad 1 mildfoto: een voorbeeld van vroege actinische keratose. De aangedane huid is iets ruw en rood.


Waardoor wordt actinische keratose veroorzaakt?

Zoals reeds opgemerkt werd is langdurige blootstelling aan zonlicht de oorzaak van actinische keratosen. Vooral mensen die beroepshalve veel in de zon zijn geweest (tuinders, vissers, bouwvakkers) of vaak in zonnige vakantielanden zijn geweest hebben een verhoogd risico. Ook mensen die langdurig met weerstandsverlagende geneesmiddelen worden behandeld, zoals patienten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, hebben een grote kans om actinische keratosen te ontwikkelen.
Een bijzondere vorm van actinische keratosen is de vorm die op de lippen voorkomt: dit heet actinische cheilose.

actinische keratosefoto: hier zijn de actinische keratosen meer uitgesproken. Er is meer keratose (verhoorning) dan in de vroege fase.


Wat zijn de behandelingsmogelijkheden?

Actinische keratosen gaan niet vanzelf weg. Gekozen kan worden uit de volgende behandelingen:
* aanstippen met vloeibare stikstof.
* electrocoagulatie (verbranding d.m.v. een soort lasapparaatje)
* CO2 laserbehandeling
* fotodynamische therapie en daglicht-fotodynamische therapie
* behandeling met fluorouracil crème. Deze crème doodt selectief de aangetaste cellen en beschadigt niet of nauwelijks de gezonde huid.
* imiquimod crème. Imiquimod stimuleert het afweersysteem in de huid de afwijkende huidcellen op te ruimen.
* ingenolmebutaat gel. Deze gel hoeft maar 2 of 3 dagen te worden gesmeerd op de aangedane huid, sinds 2013 beschikbaar in Nederland.

Overigens komen actinische keratosen in de regel na verloop van tijd toch weer terug.


Bescherming tegen de zon

Als u actinische keratosen heeft is dat een signaal dat de huid al flink beschadigd is door de zon. Een goede bescherming bij zonnig weer door kleding of een goede zonnebrand crème is van groot belang!

Problemen met actinische keratose voorkómen

Bij mensen met een door de zon beschadigde huid en die actinische keratosen ontwikkeld hebben, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van plaveiselcelcarcinoom. Het is daarom goed om de actinische keratosen op de huid ook zelf goed in de gaten te houden en regelmatig te laten behandelen. Vooral wanneer een actinische keratose-plek pijnlijk wordt of de huid eronder gaat zwellen is het mogelijk dat zich ter plekke een plaveiselcelcarcinoom aan het ontwikkelen is. Het is dan zéker van belang om de huid snel door een deskundig arts te laten controleren!


gerelateerde onderwerpen

zon & huid
Chronische Actinische Schade van de Huid (CASH)
huidkanker (algemeen)
plaveiselcelcarcinoom
actinische cheilitis
cornu cutaneum (huidhoorn)
zelfcontrole van de huid
schilferende plekken op de huid
stuccokeratose (ruwe plekjes op armen en benen)
erosieve pustuleuze actinische dermatose van de kruin (EPADK)
zonnebrandcrème

literatuur
Jetter N et al: Field Cancerization Therapies for Management of Actinic Keratosis: A Narrative Review. Am J Clin Dermatol. 2018 Mar 26


 

Maak een afspraak

Zit je met vragen?
maak een afspraak in onze kliniek voor dermatologie.

Volg ons op
Da Vinci Clinic
The Wellbeing Clinic

Hoe kunnen wij u helpen?