Genitale wratten

Wat zijn genitale wratten?

Genitale wratten (condylomata acuminata) zijn roze-rode wratjes van 1-2 mm groot, die soms kunnen samenvloeien tot grotere bloemkoolvormige wratten. De wratten ontstaan op de penis, rond de anus en vagina, en soms ook in de vagina. Zij worden door seksueel contact overgebracht. Andere mogelijkheden van overdracht, zoals gebruik van besmette handdoeken, zijn onwaarschijnlijk doch niet geheel uit te sluiten.

Waar worden ze door veroorzaakt?
Condyloma worden veroorzaakt door virussen uit de familie der humaan papilloma virussen (HPV). Deze familie is zeer uitgebreid. Condylomata worden veroorzaakt door de HPV’s type 6, 11, 16 en 18.

foto: soms zijn de genitale wratten heel klein

Kunnen genitale wratten kanker veroorzaken?
Er is een relatie tussen infectie met HPV-16 en HPV-18 en het ontstaan van baarmoederhalskanker. Vrouwen die een infectie met condylomata acuminata hebben doorgemaakt hebben mogelijk een grotere kans om deze vorm van kanker te ontwikkelen dan vrouwen die geen condylomata hebben gehad. Bespreek met de huisarts of gynaecoloog het controle beleid hiervoor.
Ook is een verhoogd voorkomen van anuskanker beschreven bij patienten met genitale wratten.

foto: ook rond de anus kunnen groepen genitale wratten ontstaan.

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Uitwendige condylomata acuminata kunnen over het algemeen snel door de huisarts of dermatoloog zonder nader onderzoek herkend worden. Bij vrouwen zal wel altijd met een speculum de vagina worden onderzocht op condylomata.

Als een infectie wordt vermoed (bijv. omdat de partner van de patiënt duidelijke afwijkingen heeft) kan de ‘azijn’-test worden gedaan. Bij dit onderzoek wordt 5% azijnzuur op de geslachtdelen aangebracht. Kleine, vlakke wratjes worden dan wit en zo dus zichtbaar worden gemaakt. Deze test is overigens niet 100% betrouwbaar: ook andere aandoeningen kunnen wit aankleuren.

Hoe worden genitale wratten behandeld?

podofylline
deze etsende stof wordt door de arts aangebracht met een wattenstokje. De huid eromheen wordt eerst beschermd met vaseline. Een uur na aanbrengen dient de podofylline van de wrat met water te worden weggespoeld. Deze behandeling kan wekelijks herhaald worden.

imiquimod (Aldara ®)
imiquimod is een stof die het immuunsysteem beïnvloedt en is een effectief middel om condylomen te bestrijden. De crème moet 3 keer per week worden aangebracht en na 6-10 uur worden verwijderd met water en zeep.

camellia sinensis (Veregen ®)
extract van Camellia sinensis (groene thee). Sinds 2013 is deze crème(Veregen®) verkrijgbaar op doktersrecept. De crème moet 3x/ dag op de wratjes worden aangebracht gedurende maximaal 16 weken.

podofyllinetoxine
deze nauw aan podofylline verwante stof (in crème) kan door de patient zelf worden aangebracht. Ook deze behandeling kan zo nodig gedurende enkele weken wekelijks herhaald worden volgens de aanwijzingen van de voorschrijvend arts.

vloeibare stikstof
bevriezen is vooral effectief als er maar weinig condylomen zijn.

coagulatie
vooral vaginale condylomata komen voor coagulatie behandeling in aanmerking (wegbranden).

laser
voor vaginale condylomata.

Vaccineren tegen genitale wratten
Het is mogelijk om te vaccineren tegen de virussen die genitale wratten veroorzaken. Deze vaccinatie dient plaats te vinden voordat de te vaccineren persoon in aanraking is gekomen met het virus. Dus bij voorkeur voordat jong-volwassenen seksueel actief worden.  In veel Westerse landen worden kinderen al jaren gevaccineerd tegen genitale wratten wat leidt tot een zeer sterke afname van het aantal patienten met genitale wratten. In België wordt het vaccin al jaren toegepast, in Nederland is het vaccin helaas niet opgenomen in het Rijksvaccinatie programma.

gerelateerde onderwerpen

huidproblemen van de penis – overzicht
chlamydia
genitale herpes
syfilis (lues)
gewone wratten

Literatuur
Dominiak-Felde G et al: Evaluating the Early Benefit of Quadrivalent HPV Vaccine on Genital Warts in Belgium: A Cohort Study. PLoS One. 2015 Jul 6;10(7):e0132404 (volledig artikel)