Dienst in de kijker: Huidkankerkliniek AZ Turnhout

Huidkanker is de meest voorkomende kanker in België. Gemiddeld krijgt nu al één Belg op vijf huidkanker voor de leeftijd van 75 jaar. Om al deze patiënten op een snelle en kwaliteitsvolle manier te kunnen behandelen, hebben de verschillende specialisten in AZ Turnhout die met huidkanker te maken hebben, de krachten gebundeld.

Zo ontstond er de Huidkankerkliniek, waar Da Vinci Clinic nauw mee samenwerkt. Paztda, het magazine van AZ Turnhout, had een gesprek met dermatoloog Dirk Heylen en chirurg Natacha Ruyssers. Tijd om dit team en hun werk beter te leren kennen!

Hoe werken jullie samen in de Huidkankerkliniek?

Natacha Ruyssers: Ons team bestaat uit verschillende specialisten: dermatologen, (plastisch) chirurgen, oncologen en radiotherapeuten. Zo kunnen we een complete zorg bieden aan patiënten met alle types van huidkanker. Ook werken we samen met een (sociaal) verpleegkundige en psycholoog die onze patiënten kunnen helpen indien nodig.

Elke dinsdagochtend bespreken we in groep alle patiënten met een melanoom, plaveiselcelcarcinoom of complex basaalcelcarcinoom (noot van de redactie: dit zijn verschillende types van huidkanker). Beslissingen over hun behandelingen nemen we samen met deze groep. Zo willen we een optimale zorg bieden aan onze patiënten gedurende hun hele traject: van diagnose, behandeling tot opvolging.

Dirk Heylen: We werken niet fysiek samen op één poli. In een ideale wereld zou dat wel zo zijn, dan zouden we bij elkaar in de buurt zitten en bij elkaar kunnen binnen en buiten lopen. Ons centrale punt is de MOC, het overleg op dinsdagochtend dat Natacha net al aanhaalde. Huisartsen en verwijzende dermatologen kunnen daar trouwens ook aan deelnemen (en doen dat ook regelmatig) zodat ze mee kunnen beslissen.

“Er zijn drie verschillende types huidkanker en die verschillen van elkaar zoals een mug en een olifant.”

Kunnen jullie meer vertellen over de verschillende types huidkanker?

Dirk Heylen: Er zijn grosso modo drie verschillende types huidkanker en die verschillen van elkaar zoals een mug en een olifant. De overgrote meerderheid van de huidkankers zijn basaalcelcarcinomen. Ik noem dat ook wel ‘de muggen’: het zijn vervelende dingen die behandeld moeten worden, maar ze zijn niet levensbedreigend. Basaalcelcarcinomen vormen een plaatselijk probleem waarbij het tumorweefsel ter plaatse blijft doorwoekeren. Op den duur wordt dat een wonde die niet geneest en die door andere weefsels gaat groeien. Maar dit type huidkanker zaait niet uit. Je gaat er dus niet van dood. Ongeveer 85 procent van de mensen met huidkanker hebben een basaalcelcarcinoom.

Een tweede type is het plaveiselcelcarcinoom. Ongeveer 10% van de patiënten heeft dit type huidkanker. Dit type kan op lange termijn wel uitzaaien. Maar dat is vrij zeldzaam.

Zowel het plaveiselcelcarcinoom en het basaalcelcarcinoom gaan uit van de huidcellen, dus van de huid zelf. Het derde type huidkanker, het melanoom, gaat uit van de pigmentcellen. Het is dus bijna altijd een bruin/zwart gekleurde vlek op je huid. Het melanoom is een potentieel heel gevaarlijke tumor want deze zaaien relatief snel uit. Van dit type kan je dus wel doodgaan.

Hoe ontstaat huidkanker?

Dirk Heylen: Bij het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom is het verband met de zon duidelijk. Heel kort door de bocht kan je zeggen dat een basaalcelcarcinoom dikwijls voortkomt bij mensen die in de loop van het jaar niet al te veel zon zien en tijdens hun vakantie veel in de zon komen en daarbij verbranden. Plaveiselcelcarcinoom zien we vooral bij mensen die heel het jaar door veel in de zon komen: zoals landbouwers, postbodes, spoorwegpersoneel, …

Als je een melanoom krijgt daarentegen dan heb je dikwijls gewoon pech gehad. Als de zon een rol speelt, dan wordt vermoed dat vooral kindsverbranding (voor de leeftijd van 16 jaar) een rol heeft gespeeld. Maar een melanoom komt ook voor tussen de billen, op voetzolen,… En dat zijn toch plaatsen waar de zon niet gauw komt.

“Veel melanoompatiënten verwachten niet dat er zo’n uitgebreide operatie nodig is voor zo’n klein plekje.”

Hoe komen patiënten in de huidkankerkliniek terecht?

Dirk Heylen: Iedereen in de huidkankerkliniek heeft zijn eigen rol. De dermatologen kan je zien als de toegangspoort. Op onze raadpleging zien we mensen die door de huisarts zijn doorverwezen of die uit zichzelf komen omdat ze een verdacht plekje op hun huid hebben opgemerkt. Wij bekijken op de consultatie steeds het grote plaatje. We kijken niet alleen naar dat ene verdachte plekje, maar bespreken ook de voorgeschiedenis van de patiënt, de familie, of er nog andere plekjes op de huid zijn, …

Andere dermatologen verwijzen patiënten soms ook naar onze polikliniek dermatologie, omdat wij in de ruime regio gespecialiseerd zijn in Mohs micrografische chirurgie. Hiermee verwijderen we ingewikkelde basaalcelcarcinomen uit het gezicht.

Vanaf wanneer gaat een patiënt naar de chirurg, oncoloog of radiotherapeut?

Natacha Ruyssers: Wij (de chirurgen) zien vooral patiënten met melanomen en de moeilijke plaveiselcelcarcinomen.

Nadat de dermatoloog de diagnose van melanoom heeft gesteld, komt de patiënt bij de chirurg voor de behandeling. Veel melanoompatienten moeten onder narcose geopereerd worden. Daar schrikken ze meestal van. Ze verwachten niet dat er nog zo’n uitgebreide operatie nodig is voor zo’n klein plekje, dat in veel gevallen al weggesneden is bij de dermatoloog om de diagnose te stellen.

Er moet bij de meeste patiënten een bredere resectie gebeuren van de huid rondom de plek waar het melanoom zat. Vanaf het moment dat het melanoom een bepaalde dikte heeft, moeten we ook kijken of er geen uitzaaiing is naar de klieren. Dat doen we met een sentinelklierbiopsie. Als er een duidelijke aantasting is van de klieren moeten we soms nog grotere ingrepen gaan doen, waarbij we de klieren gaan uitruimen.

Als er nabehandeling nodig is na de chirurgie, dan komen de patiënten bij de oncoloog terecht. Dat is nog een fase die minstens een jaar duurt, of langer. Het behandeltraject voor patiënten met een melanoom is dus vrij lang.

Dirk Heylen: De radiotherapeuten hebben ook een rol. Er zijn sommige huidkankers die alleen met bestraling kunnen worden behandeld. We bespreken dat op de MOC. Hetzelfde geldt voor de oncologen. Als een huidkanker ver gevorderd is en chirurgisch niet meer te behandelen is, dan kunnen zij met hun immuuntherapie nog iets bieden.

“Een jaarlijkse huidcontrole bij de dermatoloog is enkel nodig als je een verhoogd risico op huidkanker hebt.”

En wat doen jullie voor de patiënten met een moeilijk plaveiselcelcarcinoom?

Natacha Ruyssers: Patiënten met een plaveiselcelcarcinoom komen bij de chirurg als ze hele grote letsels hebben, vaak op moeilijke plaatsen (bijvoorbeeld op de hoofdhuid). Als de wonde niet gesloten kan worden (na het verwijderen van het carcinoom) plaatsen we een greffe. Dat is een stukje huid dat we van ergens anders nemen (bijvoorbeeld van de binnenkant van de arm) en dat we op de plaats leggen waar we de huidkanker hebben weggenomen.

De poli dermatologie is de voorbije jaren sterk uitgebreid, jullie zijn nu met vier dermatologen. Komt dat mede door het stijgend aantal huidkankers?

Dirk Heylen: We hebben inderdaad de krachten gebundeld met de Da Vinci Clinic uit Beerse (dr. Bieke Heykants) en recent ook twee nieuwe dermatologen aangetrokken. Dr. Charlotte Chandeck doet hier in AZT een dag per week mee de Mohs micrografische chirurgie en dr. Melissa Sprengers werkt zowel in AZT als Da Vinci Clinic. Daarnaast hebben we ook twee arts-assistenten in opleiding in ons team.

De stijgende cijfers van huidkanker bezorgen ons inderdaad heel wat werk. Verder blijft het niet altijd even evident om de juiste patiënten naar onze polikliniek te krijgen. Soms komen patiënten langs om hun huid te laten nakijken terwijl ze niets hebben. We proberen dan duidelijk te maken dat een standaard jaarlijkse huidcontrole niet bij iedereen nodig is.

Vanaf wanneer heb je een verhoogd risico op huidkanker?

Dirk Heylen: Als je ooit zelf als een melanoom had of als je 2 à 3 naaste familieleden hebt die er eentje hadden. Maar ook als je meer dan 100 moedervlekjes hebt, of 5 of meer opmerkelijke vlekjes hebt is het goed om een arts te raadplegen. Maar die groep van mensen is dus best klein. En dan heb je nog de mensen met uitgebreide andere tekens van zonbeschadiging: veel sproeten, een verweerd gezicht met allerlei plekjes op het hoofd, …

Het zijn vooral de melanomen die gevaarlijk zijn. En ik moet zeggen dat zo’n melanoom er echt wel raar uit ziet. Heel veel melanomen worden daarom door patiënten zelf opgemerkt. Het gebeurt amper dat wij bij een routinecontrole een melanoom opmerken die de patiënt zelf nog niet heeft gezien.

Om af te sluiten, kan je bepaalde dingen doen om de kans op huidkanker te verkleinen?

Dirk Heylen: Je kinderen goed insmeren en ten allen tijde verbranding vermijden.

Natacha Ruyssers: Ik heb een tijdje in Australië gewoond en daar zijn ze enorm bezig met zonnepreventie. Op de crèche van mijn kinderen was het motto in de lente en zomer: No hat, no play. Een goede aanvulling op het insmeren met zonnecrème.

Meer info: www.azturnhout.be/huidkankerkliniek
Bekijk ook de video: verdacht vlekje, wat nu?