Het haar

Wat is het haar?

De huid van de mens is van top tot teen bedekt met haren, met uitzondering van de handpalmen en voetzolen. Bij de mens is er geen sprake van een gelijkmatige verdeling van de haargroei zoals bij de meeste zoogdieren. Bij de mens zijn de dikkere en zichtbare haren vooral aanwezig op het hoofd, in het gezicht (bij mannen), in de oksels en in de schaamstreek. De haargroei van de mens is afhankelijk van leeftijd, erfelijkheid, ras en hormonale factoren. Haren worden aangemaakt in de haarzakjes (haarfollikels). Het aantal haarfollikels op de hoofdhuid ligt rond de 100.000. Dit is voor elk individu anders en genetisch bepaald. Zo hebben bijvoorbeeld blonde mensen meer haarzakjes op de hoofdhuid dan mensen met rossige of zwarte haren.

De haargroeicyclus

De haargroei is een ritmisch proces en loopt verschillende stadia door:

Groeifase (anagene fase)
Overgangsfase (katagene fase)
Rustfase (telogene fase)

haargroeiillustratie: de verschillende fasen van de haargroei-cyclus

Bij de meeste zoogdieren verlopen deze fasen synchroon met elkaar: wanneer de haren uitvallen in de telogene fase gebeurt dit ineens en dat staat bekend als ‘de rui’ of ‘verharen’. Bij de mens lopen deze fasen door elkaar: er is een evenwicht tussen het aantal haren dat in de groeifase is en dat in de rustfase terecht komt. De haardichtheid blijft bij de mens dus (vrijwel) constant.
De groeifase van het hoofdhaar duurt gemiddeld 3 jaar. Bij vrouwen duurt de groeifase van elke hoofdhaar langer dan bij mannen. In de loop van het laatste groei-jaar neemt de celdeling langzaam af en wordt de basis van de haar steeds dunner. Dan breekt de overgangsfase aan waarin de groei volledig stopt en de haar minder stevig in het haarzakje verankerd zit. In de rustfase die daarop volgt zal de haar uitvallen. Na enkele maanden komt het haarzakje weer tot ontwikkeling en wordt een nieuwe haar geproduceerd.

Haargroei gedurende het leven

Vóór de geboorte
Tijdens de ontwikkeling van de mens in de baarmoeder worden alle haarfollikels, waaruit later de haren groeien, al aangelegd. In deze periode vóór de geboorte produceren alle haarfollikels aanvankelijk één soort haar: lanugohaar. Deze wollige haren worden voor de geboorte al afgestoten. Deze lanugoharen worden dan vervangen door vellusharen, niet-gepigmenteerde haren van enkele millimeters lang die over de gehele huid voorkomen (met uitzondering van de handpalmen en voetzolen). Alleen op het hoofd, de wenkbrauwen en de wimpers ontstaan steviger haren: de terminale haren. Deze kunnen wél gepigmenteerd zijn.

Vóór de puberteit
De verspreiding van de beharing is vóór de puberteit bij jongens en meisjes gelijk: terminale haren op het hoofd, wenkbrauwen en wimpers. De rest van de huid is met vellusharen bedekt.

In- en na de puberteit
In de puberteit verandert een deel van de vellusharen in terminale haren. Dit proces is bij de man meer uitgesproken dan bij de vrouw. De verandering is vooral aanwezig in het gelaat (bij de man) de oksels, de borst, de buik en het schaamgebied. Ook aan de armen en benen ontstaan terminale haren: bij de man veel meer en vaker dan bij de vrouw, maar dit is ook afhankelijk van ras.

Op gevorderde leeftijd
Bij het ouder worden (voorbij het 60e levensjaar) verandert de beharing opnieuw. Terminale haren kunnen devalueren tot vellusharen. Daarnaast treedt ook een verlies aan pigmentatie op.

De functie van het haar

In de evolutie is de mens veel haar ‘verloren’. Slechts een beperkt deel van de haren bij de mens heeft nog een duidelijke functie. Te denken valt aan de wimpers en de wenkbrauwen (bescherming van de ogen tegen stof en transpiratievocht).Tegenwoordig is het vooral de sociale functie die beharing heeft die in de belangstelling staat. In alle culturen is het hebben van gezond, weelderig hoofdhaar een voordeel in intermenselijk contact. Aan de andere kant wordt te veel haar op andere delen van het lichaam dan de kruin niet gewaardeerd. Te denken valt aan beharing in het gelaat bij dames, okselhaar, of donkere beharing aan armen en benen. Er is een hele industrie ontstaan rond het verwijderen van ongewenst haar. Overigens is overbeharing eenvoudiger te ‘behandelen’dan een tekort aan haar…

Haarverlies

Omdat het hebben van gezond haar zo belangrijk wordt gevonden is een afwijking aan het ideaalbeeld van ‘een volle bos haar’ niet zelden een belasting voor veel mensen. Mensen die worden geconfronteerd met haaruitval zullen dan ook in veel gevallen in een vroeg stadium medische hulp zoeken. Ook wanneer het haarverlies niet het gevolg is van een haarziekte maar bijvoorbeeld erfelijk van karakter is blijkt het voor veel mensen moeilijk om zich bij deze situatie neer te leggen. Over haaruitval is een aparte folder verschenen.


Aan het haar gerelateerde onderwerpen

haaruitval – overzicht
haarverzorging
pruiken en haarwerken
overbeharing
ontharen


 

Maak een afspraak

Zit je met vragen?
maak een afspraak in onze kliniek voor dermatologie.

Volg ons op
Da Vinci Clinic
The Wellbeing Clinic

Hoe kunnen wij u helpen?